Eczane Mali Rehberi

Eczacı Meslektaşlarımıza Yönelik Bilgilendirme Tablosu

193 Sayılı GVK'nda Gelir Vergisi Tarifesi (dilimleri) artan oranlı vergilendirme esasına göre düzenlenmiş olup detayı aşağıdaki gibidir.

2025 Takvim Yılında Uygulanacak Gelir Vergisi Tarifesi *(193 SGVK mad. 103)

* 7349 sayılı Torba yasa ile yapılan düzenleme ile 01.01.2022 tarihinden itibaren asgari ücret vergi dışı* tutulmuştur.
** Düzenleme gereği yardımcı eczacı için 1.5 asgari ücret ödenir. 2'ci eczacı için 3 asgari ücret ödenir. Bordrolaştırılma bu haliyledir.
*** Asgari ücret tespit komisyonu kararı'nda " işçinin bir günlük normal çalışma karşılığında asgari ücretinin 0/01/2025 - 31/12/2025 tarihleri arasında 866,85 TL olarak tespitine oybirliğiyle ,,,,,,,,,,, belirlenmiştir." 27.12.2024 tarih ve 32765 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmıştır. Asgari ücret işveren prim desteği 700,00TL den 1.000,00 TL’sına çıkartılmıştır .
**** 193 sayılı GVK 103. Madde 2025 Takvim Yılı Gelir Vergisi *Tarifesi 30.12.2024 tarih ve 32768 sayılı Resmi Gazete (2. mükerrer sayı) de yayınlanmıştır.
***** 15.01.2025 tarih ve 32783 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7538 SK Madde.10 ile 5510 SK Mad:81/ı deki değişiklikle özel sektör işverenlerine sağlanan %5 SSP desteği %4 olarak uygulanacak olup imalat işletmelerinde %5 SSP desteği devam edecektir.

5510 sayılı kanunun 81.maddesinin (ı) bendine göre, bent de belirtilen şartları sağlayan işverenlere, SGK primi işveren payında 5 puanlık indirim öngörüldüğünden hesaplamalar buna göre yapılmıştır. Gerekli şartları sağlamayan işverenler için, SGK primi işveren payı %20,75'dir

02.08.2024 tarihli ve 32620 Resmi Gazete'de yayımlanan 7524 sayılı Kanunun'un 28.maddesiyle; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendinde yapılan değişiklikle, kısa vadeli sigorta kolları (iş kazası ve meslek hastalıkları, hastalık ve analık) primi oranı %2'den %2,25'e yükseltilmiştir.

Ocak 2022'den itibaren net asgari ücrete kadar olan ücretler gelir vergisinden, brüt asgari ücrete kadar olanlar ise damga vergisinden istisna edildi. Yani asgari ücretten ne gelir ne de damga vergisi alınmaktadır. Asgari ücretten fazla ücret alanlar ise asgari ücrete kadar olan ücretleri için ne gelir ne de damga vergisi ödemektedirler.
Asgari ücreti aşan ücretin aşan kısmı hem gelir hem de damga vergisine tabidir. Ancak sistemin işleyişi: GVK m.23/18 uyarınca asgari ücretten fazla olan ücretler önce yukarıda ki vergi tarifesine (GVK m.103) tabi tutulup (istisna uygulanmadan) gelir vergisi hesaplanmakta ardından net asgari ücret de ayrıca vergi dilimine tabi tutularak istisna edilecek tutar hesaplanmaktadır. Ardından hesaplanan gelir vergisinden istisna edilecek bu tutar düşülmekte kalan tutar gelir vergisi olarak vergi idaresine yatırılmaktadır.

Asgari ücretten fazla gelir edenlerin GV kesintilerine göre hesaplamalarda küçük farklılıklar görülebilir.
* 12 Nisan 2014 tarih 28970 nolu Eczacılar ve Eczaneler Hakkındaki Yönetmelik Madde 16/5 gereğince; yardımcı eczacılara asgari ücrete bir buçuk (1.5) katından, 2. eczacılara da asgari ücretin üç (3) katından aşağın olmamak üzere taraflarca belirlenecek ücret ödenir.
**"Brütten net" maaş hesabı YAPILIRKEN takvim yılı içerisinden ilk kez sigorta girişi yapılan SİGORTALI dikkate alınarak hazırlanmıştır. İlgili takvim yılı içerisinde önceki aylarda ücret alan çalışan için gelir vergisi dilimi ve damga vergisi değişeceğinden net ücret dönem içinde farklılık gösterecektir. Gelir Vergisi kümülatif matrahı dikkatli takip edilmelidir.

SGK İLE İLGİLİ MALİ TANIMLAR

ECZANE HİZMET BEDELİ NEDİR?

SGK ile Türk Eczacıları Birliği arasında 01.02.2012 tarihinde ilki imzalanarak yürürlüğe giren protokol ile eczacıya her reçete başına hizmet bedeli ödenir. Bu bedel her ay SGK’ya düzenlenen faturalara eczane hizmet bedeli olarak dahil edilmektedir. Bu hizmet bedelleri kademeli olarak satış hasılatlarına göre her sözleşme döneminde yeniden belirlenmektedir.

SGK tarafından eczanelere her ay ödenen bu bedel hizmet satışı olarak muhasebeleştirilir ve yıllık satış hasılatına dahildir.

MUAYENE KATILIM PAYI VE REÇETE KATILIM PAYI NEDİR?

Kapsama dâhil kişilerin sağlık kurum ve kuruluşlarındaki ayakta tedavilerine ilişkin hekim ve diş hekimi muayenelerinden muayene katılım payı alınmaktadır. Birinci basamak sağlık kuruluşları ile aile hekimliği muayenelerinde katılım payı alınmaz.

Hak sahibi kişiye reçete yazılması durumunda; 3 kutuya kadar (üç kutu dahil) temin edilen ilaçlar için 3 TL, 3 kutuya ilave temin edilen her bir kutu ilaç için 1 TL katılım payı alınır. Enjektabl formlar ile serum, beslenme ürünleri ve majistraller için kutu sayısına bakılmaksızın her bir kalem 1 kutu olarak değerlendirilir. Sağlık raporu ile belgelendirilmek koşuluyla kurumun resmi internet sitesinde yayımlanan “Hasta Katılım Payından Muaf İlaçlar Listesi”nde yer alan hastalıklarda, listede belirtilen ilaçlar için bu maddede belirtilen katılım payları uygulanmaz ve kutu/kalem hesabında dikkate alınmaz.

Hastanın muayene ve reçete katılım payının eczanede tahsil edilmesi esnasında fişin yeni nesil yazarkasalarda tanımlı matrahsız alanından hasta T.C. Kimlik Numarası girildikten sonra %0 KDV’li olarak kesilmesi gerekmektedir. Bu şekilde işlem yapılarak nakit veya kredi kartı ile tahsil edilen muayene ve reçete katılım payları satış hasılatına dahil olmamaktadır.

İLAÇ KATILIM PAYI NEDİR?

SGK tarafından ayakta tedavide sağlanan ilaçlar için ilaç bedelinin; kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için yüzde 10’u, diğer kişiler için yüzde 20’si oranında katılım payı alınır.

İlaç katılım payı kurumdan gelir ve aylık alan kişilerin maaşlarından kesildikten sonra eczacıların hesabına SGK tarafından aktarılmaktadır. Diğer kişiler için %20 oranında alınan katılım payı ise hastadan peşin olarak eczanede alınmaktadır.

SGK tarafından hesabımıza yatırılan emekli veya gelir aylığı alan kişilerin katılım payları için de hastalara nakit olarak katılım payı fişi kesilmelidir. İlaç katılım payı için alınan bedeller gelir olarak işlenir ve eczanenin yıllık satış hasılatına dahil edilir.

Miadı Geçen İlaçlar, Vergi Karşısındaki Durumu Ve Muhasebe Kayıtları

Soru 1: İLAYS Nedir?

İLAYS (İlaç Atık Yönetim Sistemi) TEB 1. Bölge İstanbul Eczacı Odası'nın 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" sonrasında Odamız yönetimlerinin uzun takip, görüşme ve müzakereler sonrası Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile yaptığı görüşme ve anlatımlar sonucu kuruldu.

Maliyeti yüksek ve zor bir süreci gerektiren "miadı geçen ilaçların bertaraf edilmesi "farmasötik atık bertaraf belgelerinin" eczanelere iletilmesini sağlayan sistemin kurulması Odamızın önderliğinde toplumsal ve sosyal sorumluluğumuzun gereği ile daha kolay uygulanabilir hale geldi. Böylece "farmasötik atık bertaraf belgeleri" ile miadı geçmiş ilaçların çevre ve halk sağlığı açısından imhası ile muhasebe kayıtlarına intikali kolay uygulanabilir hale geldi.

Soru 2: Miadı geçen ilaçların vergi kanunları karşısındaki durumu

213 sayılı VUK 'un "Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti" başlıklı 267. maddesinde; " Emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.

Üçüncü sıra: (Takdir esası) Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir. Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır. Takdir edilen bedellere mükelleflerin vergi mahkemesinde dava açma hakkı mahfuzdur. Ancak, dava açılması verginin tahakkuk ve tahsilini durdurmaz.

Emsal bedelinin mükellef tarafından bizzat hesaplandığı hallerde, bu hesaplara ait kayıt ve cetveller ispat edici kağıtlar olarak muhafaza edilir.

Yukarıdaki esaslarla mukayyet olmaksızın kaza mercilerinin re'sen biçtikleri değerler ile zirai kazanç ölçülerini tespit eden kararnamelerde yer alan unsurlar emsal bedeli yerine geçer."

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Safı Kurum Kazancı" başlıklı 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safı kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safı kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

19 3 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde ise ticari kazancın tespitinde indirilebilecek giderler sayılmış olup anılan maddenin (3) numaralı bendinde de işle ilgili olmak şartıyla mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatların gider olarak indirilmesinin kabul edileceği belirtilmiştir.

Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 29 uncu maddesinde mükelleflerin vergiye tabi işlemler dolayısıyla hesaplanan KDV den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV nin indirim konusu yapılabileceği hükme bağlanmıştır. " ... KDV Kanunu'nun (30/c) maddesinde; deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak Üzere, zayi olan mallara ait KDV'nin indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.

Bu hüküm uyarınca, kullanım süresi geçen veya bir başka biçimde kullanılamayacak hale gelen ve imha edilen mallar, zayi olan mal mahiyetinde olduğundan mükelleflerce bu malların iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV nin indirim konusu yapılması da mümkün bulunmamaktadır. Bu çerçevede, zayi olan mallara ait yüklenilen ve daha önce indirim konusu yapılan KDV'nin, imha tarihini kapsayan vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV beyannamesinin "İlave Edilecek KDV" satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekmektedir." açıklamasına yer verilmiştir.

Soru 3: Miadı geçen ilaçların muhasebe kayıtları

Komisyon kararı sonucu farnasötik atık bertaraf belgelerinin mükellefe verilmesi sonucunda ise aşağıdaki kayıt yapılacaktır.

İsmail Hakkı GÜNEŞ / İst. Eczacı Odası Mali Danışmanı
Öğr.Gör. / Yeminli Mali Müşavir

Ticari Kazancın Tespitinde İndirilecek Giderler

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesine göre, gayri safi hasılattan indirilebilecek giderler aşağıda sıralanmaktadır.

1. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler,
2. Çalışanların yemek giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı ve demirbaş olarak verilen giyim eşyası,
3. İşle ilgili olmak şartıyla, ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar,
4. İşle ilgili seyahat ve ikamet giderleri,
5. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri, (Kıst uygulamasına tabidir),
6. İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar,
7. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar,
8. Sendikalara ödenen aidatlar,
9. Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli,
10. Bağ-Kur primleri de sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca ödenmiş olması şartıyla beyan edilen ticari kazançla sınırlı olmak üzere indirim konusu yapılabilecektir.

Yıllık Beyannameye Dahil Edilen Kazanç Ve İratlardan Yapılacak İndirimler

Ticari kazançtan indirim konusu yapılabilecek hususlar şunlardır

1. Şahıs sigorta primleri,
2. Eğitim ve sağlık harcamaları,
3. Bağış ve yardımlar,
4. Türkiye Kızılay Derneği’ne ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar,
5. Diğer kanunlara göre tamamı indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımlar,
6. Cumhurbaşkanlığınca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan ayni ve nakdi bağışlar.

İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında gayrisafi hasılattan giderler düşüldükten, geçmiş yıl zararları ve indirimler düşülmeden önceki safi irat esas alınacaktır.

Şahıs Sigorta Primleri

Bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin beyan edilen gelirin % 15’ine kadar olan kısmı matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır. Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları hiçbir şekilde indirim konusu yapılmayacaktır.

Yıllık beyannamede matrahın tespitinde dikkate alınacak sigorta primleri;

• Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile,
• Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin %100’ünden oluşmaktadır.

İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır. (2022 yılı gelirlerine ilişkin olarak kullanılacak olan asgari ücretin yıllık brüt tutarı 60.048 TL’dir).

Burada indirim konusu yapılacak sigorta primlerinin yıl / ay ve kullanım esasına göre poliçenin başladığı ay ve yıl sonu üzerinden hesaplama yapılması ve poliçenin ödeme belgelerinin de istendiğinde poliçe ile birlikte ibraz edileceği unutulmamalıdır. Örnek Ekim 2022'de başlayan poliçe için = poliçe primi / 12 x 3 ay (Ekim - Kasım - Aralık) prim tutarı indirimin hesabında dikkate alınacaktır. Faydalanılmayan 9 ay, bir sonraki yıl ticari kazançtan indirim konusu yapılacaktır.

Eğitim ve Sağlık Harcamaları

Aşağıda belirtilen şekilde yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilen gelirin % 10’unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilir:

• Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmalıdır.
• Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmelidir.
• Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olmalıdır.

“Küçük çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları ifade etmektedir.

Burada dikkat edilmesi gereken iki önemli nokta vardır. Belgelendirme mutlak surette fatura ile olmalıdır. Belge vergiden istisna kurum ve kuruluşlardan alınmamalıdır. Örneğin vakıf üniversiteleri vergiden istisna olduğundan bu kurumlardan alınacak gerek eğitim ve gerekse sağlık harcamaları indirim konusu yapılamaz.

Bağış ve Yardımlar

a) Bağış ve Yardımlar

Gelir vergisi mükellefleri, genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini aşmamak üzere, makbuz karşılığında yaptıkları bağış ve yardımları yıllık eyanname ile bildirilecek gelirlerinden indirim konusu yapabilirler.

b) Sınırsız İndirilecekler

• Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve 100 yatak kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde 50 yatak kapasiteli) ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığı’na ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirilebilecektir.
• Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı beyan edilecek gelirden indirilebilecektir.
• Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilecektir.

İsmail Hakkı GÜNEŞ / İst. Eczacı Odası Mali Danışmanı
Öğr.Gör. / Yeminli Mali Müşavir

Eczacılık Faaliyetinde Gelir Hesaplarının Muhasebeleştirilmesi

Eczacılık faaliyetlerinden elde ettiğimiz gelir ile, eczacılık faaliyeti dışında elde ettiğimiz (Örnek: Özel mülkümüzün kira geliri vb.) gelirlerin birbirinden farklı hesap kodlarında işlenmesi gerekmektedir. Aksi taktirde Kamu Kurum İskontosu için SGK’ya bildirilen yıllık satış hasılatı tutarı hatalı olacaktır. Bu durum yapılan iskonto tutarında artışa sebep olabilir.